Home > Kennisbank > Auteursrecht > Bescherming auteursrecht
Wanneer is je werk beschermd door het auteursrecht?
Als creatieve maker wil je natuurlijk weten of jouw creatie auteursrechtelijk beschermd is. Immers krijg je door het auteursrecht een aantal rechten en bevoegdheden ten aanzien van jouw creatie en kun je optreden tegen copycats en inbreukmakers. In dit artikel kom je erachter wat er kan worden beschermd door het auteursrecht en wat hiervoor nodig is.
Wat wordt beschermd door het auteursrecht?
Het auteursrecht is het exclusieve recht van de maker van een werk van literatuur, wetenschap of kunst om dit openbaar te maken en te kopiëren. Het auteursrecht beschermt dus werken van literatuur, wetenschap of kunst. Deze term is heel breed. Hieronder kan eigenlijk elke creatie worden verstaan.
Ideeën zelf worden niet beschermd door het auteursrecht. Als je een idee hebt voor een werk en iemand anders dit idee gebruikt en uitvoert voordat jij dat doet, dan krijgt die persoon de auteursrechten die rusten op die uitvoering. Jij kunt wel de auteursrechten krijgen op jouw versie van het idee, als jouw uitvoering (het uiteindelijke werk) voldoende verschilt van die van de ander. Inspiratie opdoen mag, maar je moet zelf ook creatief bezig zijn om aanspraak te maken op de auteursrechten.
Wat is nodig voor auteursrechtelijke bescherming?
Hi, ik ben Chiara!
Ik ben een creatieveling, net zoals jij! Ik help jou bij het voorkomen van conflicten door het veiligstellen van jouw rechten en het vastleggen van duidelijke afspraken.
Auteursrechtelijke bescherming ontstaat automatisch. Dat betekent dat je je werk (anders dan in het merkenrecht) nergens hoeft in te schrijven of te registreren. Wel moet je het kunnen waarnemen en moet jouw idee dus zijn omgezet in een stoffelijk, waarneembaar resultaat. Zoals hierboven al gezegd worden ideeën namelijk niet beschermd. Je moet je idee dus hebben omgezet in realiteit en die uitvoering moet waarneembaar zijn. Het is hierbij niet relevant of je werk voor altijd en op elk moment waarneembaar is. Zo kan een speech of een lied ook beschermd blijven, nadat het optreden van de artiest of spreker is geëindigd.
1. Eigen oorspronkelijk karakter
Je werk moet een eigen oorspronkelijk karakter hebben, wil je aanspraak kunnen maken op de auteursrechtelijke bescherming. Je kunt ervan uitgaan dat een werk een eigen, oorspronkelijk karakter heeft als het niet gekopieerd is van een ander werk. Je moet het dus grotendeels zelf gemaakt hebben en bedacht hebben.
Inspiratie opdoen mag wel. Stel jezelf hierbij de volgende vraag: hoe waarschijnlijk is het dat twee makers, onafhankelijk van elkaar, precies hetzelfde werk maken? Als de kans groot is dat twee makers, zonder elkaars werk te kennen, bijna hetzelfde werk maken, is het minder waarschijnlijk dat de ene maker zijn werk van de andere heeft gekopieerd. Dit betekent ook dat je minder makkelijk op kunt treden tegen een ander die hetzelfde heeft gemaakt, omdat je ervan uit kunt gaan dat diegene waarschijnlijk niet bij jou heeft afgekeken.
2. Persoonlijke stempel van de maker
Het werk moet voortkomen uit "scheppende menselijke arbeid" en de creatieve keuzes van de maker. Het is hierbij niet belangrijk of iets mooi is of dat je bewust een auteursrechtelijk beschermd werk hebt gemaakt. Zoals eerder gezegd: het auteursrecht ontstaat automatisch. Ook al heb je de intentie om een auteursrechtelijk beschermd werk te maken, betekent dit niet dat je creatie ook echt beschermd is.
Er is wel een ondergrens: het maken van creatieve keuzes is niet waarschijnlijk als het werk te triviaal of banaal is. Er moet wel enigszins over nagedacht zijn en dus enige mate van creatieve inspanning hebben plaatsgevonden. Als iets te simpel of alledaags is, dan kun je er dus van uitgaan dat de creatie - hoe leuk en bijzonder je hem zelf ook vindt - niet auteursrechtelijk beschermd is.
Welk nut heeft de auteursrechtelijke bescherming van jouw werk?
Als maker krijg je in principe automatisch de auteursrechten die op je werk rusten. Hiermee mag je doen wat je wilt, zoals het werk kopiëren, reproduceren, aanpassen, openbaar maken, publiceren. Daarnaast kun je de rechten op jouw werk ook overdragen of een licentie ervoor verstrekken.
Kortom, je kunt er van alles mee, maar wat nog veel belangrijker is: dit mag iemand anders niet. Hiervoor moet die ander namelijk jouw toestemming hebben. Gebruikt iemand jouw creatie zonder jouw toestemming? Dan kun je daar in principe tegen optreden en onder andere schadevergoeding eisen.
